VI.BE

Steunpunt voor artiest
en muzieksector

Creative Commons

Voor wie rechten zelf wilt beheren heeft Creative Commons een licentiemodel ontwikkeld waarmee je als auteur kunt duidelijk maken dat iedereen je nummers mag gebruiken voor bepaalde doeleinden en onder bepaalde voorwaarden.

Laatst bewerkt op 16.05.23

Advies
© nina vandeweghe

© nina vandeweghe

Telkens je een nummer schrijft en dat op een of andere manier vastlegt (met je GSM, op je computer, desnoods wat akkoorden op een bierkaartje), is dat nummer beschermd door het auteursrecht. Dat brengt met zich mee dat iedereen je toestemming nodig heeft als ze jouw nummers willen gebruiken of remixen, maar ook om het te delen op een blog met hun vrienden. 

Omdat het een tijdrovende bezigheid is om steeds toestemming te bekomen of toestemming te geven, doen de meeste auteurs beroep op een beheersvennootschap. Voor wie rechten zelf wilt beheren heeft Creative Commons een licentiemodel ontwikkeld waarmee je als auteur kunt duidelijk maken dat iedereen je nummers mag gebruiken voor bepaalde doeleinden en onder bepaalde voorwaarden. Creative Commons-licenties creëren op die manier een soort tussenstap tussen de traditionele invulling van het auteursrecht waar er niemand zomaar je nummers mag gebruiken (all rights reserved) en de publieke domeinsituatie – dit is wanneer het auteursrecht op je werken is afgelopen – wanneer iedereen je werk vrij kan gebruiken (no rights reserved). Some rights reserved dus.

Creative Commons is niet voor elke muzikant de ideale oplossing. Als je muziek maakt die veel commercieel potentieel heeft, en de kans dus groot is dat die veel op radio of tv gespeeld zal worden, op compilaties terecht zal komen, etc. dan doe je er misschien goed aan om toch om toch voor de ‘klassieke’ weg van collectief beheer via een beheersvennootschap te kiezen. Enerzijds is het een heel gedoe om al die vormen van gebruik op te volgen, en anderzijds is het zo dat een Creative Commons-licentie niet automatisch geld opbrengt. Aangezien een gebruiker geen toestemming hoeft te vragen, is er ook geen automatische inning & verdeling van auteursrechten. Bovendien staan veel grote gebruikers (zoals bv. radiostations) niet te springen om met individuele rechthebbenden te onderhandelen.

Als je al lid bent van een beheersvennootschap (bv. Sabam), dan kan je in principe geen gebruik maken van CC-licenties. Bij de aansluiting draag je namelijk bepaalde rechten over, waardoor je het beheer niet meer zelf in handen hebt. Je kan in sommige gevallen wel een uitzondering maken voor niet-commercieel gebruik van je muziek.

Creative Commons-licenties zijn een goede manier om het beheer van je auteursrechten (gedeeltelijk) in eigen handen te houden en zelf te beslissen wie wat met jouw muziek mag doen. Het werkt vooral goed in een online omgeving en voor muzikanten die met minder commerciële muziek bezig zijn. Via Creative Commons kom je trouwens al gauw in contact met een hele community van bv. netlabels en gelijkgestemde artiesten waar je muziek in opgepikt wordt. Creative Commons-licenties zijn dankzij de juridische teksten ook afdwingbaar in een rechtszaak, dus je bent absoluut niet onbeschermd.

Creative Commons stelt je 6 verschillende licenties ter beschikking, elk met hun eigen specifieke restricties. Je kiest de licentie die je wil gebruiken, en laat dat aan de gebruiker weten d.m.v. een duidelijk herkenbaar symbool. De gebruiker krijgt, naast het symbool, een tekst te zien die in simpele bewoordingen uitlegt wat mag en wat niet. Daarnaast is er ook de juridische tekst (de eigenlijke licentie) die per land is aangepast aan de specifieke auteurswetgeving. Let op: de vermelding van de link naar de volledige juridische licentie is nodig om je Creative Commons-licentie rechtsgeldig te maken (lees: afdwingbaar voor een rechtbank). Uiteraard kan je ook een CC-licentie koppelen aan muziek die je niet online verspreidt. Op de website vind je een tekst die je in dat geval kan gebruiken, bv. om op je artwork te zetten.

  • Naamsvermelding (BY): de minst restrictieve licentie. Iedereen mag alles doen met jouw muziek, zo lang bij de verdere verspreiding telkens jouw naam wordt vermeld. Dat betekent bv. dat jouw werk gedeeld mag worden, dat eruit mag gesampled worden, dat er remixes mogen van worden gemaakt … Let op: anderen mogen jouw muziek dus ook gebruiken voor commerciële doeleinden. Je kan met andere woorden niet verhinderen dat anderen er geld mee verdienen zonder jou een deel van de koek te geven.
  • Naamsvermelding-GelijkDelen (BY-SA): iedereen mag opnieuw alles doen met jouw muziek, ook voor commerciële doeleinden. Eén klein verschil met de eerste licentie: wie jouw werk (of de geremixte of anderszins getweakte versie ervan) wil verspreiden, moet dat verplicht onder dezelfde licentie doen als diegene die jij hebt gekozen.
  • Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken (BY-ND):iedereen mag jouw werk verder verspreiden, zowel voor commercieel als niet-commercieel gebruik, maar er mag niets veranderd worden aan het origineel. Dat wil zeggen dat je bv. niet zomaar toelaat dat er remixes van jouw muziek worden gemaakt. Als iemand toch een remix wil maken, moet die expliciet om jouw toestemming vragen.
  • Naamsvermelding-NietCommercieel (BY-NC): iedereen mag jouw muziek bewerken, remixen of er verder op bouwen, zolang dat gebeurt voor niet-commerciële doeleinden. Het nieuwe werk moet jou als originele maker vermelden, mag niet commercieel geëxploiteerd worden, maar hoeft niet noodzakelijk onder dezelfde licentie verspreid te worden.
  • Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen (BY-NC-SA): idem als hierboven, maar dit keer moet iemand die jouw werk voor niet-commercieel gebruik herwerkt, dat nieuwe werk (bv. een remix) delen onder dezelfde BY-NC-SA-licentie.
  • Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken (BY-NC-ND): de meest restrictieve licentie. Jouw muziek mag gedownload worden of verder gedeeld, maar je naam moet altijd vermeld worden, je muziek mag niet voor commerciële doeleinden worden gebruikt (bv. gekoppeld aan een tv-reclamespot) en er mogen geen aanpassingen aan gebeuren.

Een vraag over jouw situatie? We geven je persoonlijk advies via mail of telefoon.

Wil je een uitgebreide babbel? Stuur een mailtje en we plannen een adviesgesprek via videocall of bij ons op kantoor.